De scheiding der machten is de beschermpoort van de democratie

De wereld staat in brand en sinds 1945 is de oorlog nog nooit zo dichtbij geweest bij ons veilige Nederland. In onze beschermde bubbel is het voor menigeen goed toeven. Zoals het hoort mopperen wij er vrolijk op los. We hebben dankzij de Deltawerken droge voeten, dus geven wij adviezen vanaf de wal. Met luid geschreeuw en grote monden staan sommigen aan de wal te bekijken hoe Europa’s rookwolken aan de horizon verschijnen. Ondertussen is Nederland naar de stembus geweest en ondanks de stemijzer zijn we er niet wijzer op geworden en kibbelt het maanden door. De vleugellamme regering gaat verder maar kan geen meters maken. De uitvoerende macht heeft minder kracht en de kop houdt nu koers op een functie elders. De wetgevende macht rolt over de vloer na de verwarrende verkiezingsuitslagen. Gelukkig had Montesquieu begin 18e eeuw dit voorzien: hij opperde de rechterlijke macht als derde pilaar. Zoals bij alles in het leven is ook het bestuur gebaat bij drie krachtige pijlers. Ook in tijd van oorlog kan deze derde pijler soelaas bieden, zeker als de wetgevende en uitvoerende macht niet verder komen dan vlammende betogen over oorlog, bondgenootschappen en andere ver van hun bed praat.

Op het vinkentouw zitten de trouwe compliance aanhangers die integriteit hoog in het vaandel hebben. Ze begrijpen dat de rechtsprekende macht meer tot haar beschikking heeft dan de Nederlandse wet om de verschillende rookwolken te verdrijven. Zodra de term ‘sancties’ valt, scherpt de compliance aanhang(st)er zijn/haar oren. Nederland is terecht trots op de deelname aan het F35 (Joint Strike Fighter) programma. In het mij geliefde Woensdrecht uit mijn Stork verleden, ligt een opslagplaats van onderdelen voor de bondgenoten en hun bevriende naties zoals Israël en Oekraïne. Dat er een oorlog/speciale militaire operatie woedt in Oekraïne is bekend en de onderdelen daar betreffen de F16’s die door bondgenoten geleverd worden. Valt allemaal binnen de wetten, conventies, verdragen en sanctieregimes. Voor Israël gelden dezelfde wetten, conventies en verdragen, maar de omstandigheden zijn anders en het betreft F35’s. Israël reageert hard op een afschuwelijke terroristische aanval en de represailles zijn buiten proportie. Onder het mom dat Hamas strijders zich onder de bevolking verstoppen – hoe verwerpelijk dat ook is – pleegt Israël aanvallen op burgerdoelen om zo als ‘bijvangst’ wat Hamas strijders uit te schakelen. Scholen en ziekenhuizen aanvallen, voedselkonvooien de toegang verbieden en mensen uit te hongeren is in strijd met het Verdrag van Geneve betreffende de bescherming van burgers in oorlogstijd’ (Geneefse conventie IV) en de burger staat ook centraal in de verschillende mensenrechten verdragen en de Universele Verklaring voor de Rechten van de Mens. Zelfs in Den Haag, bij het Internationaal Gerechtshof van de Verenigde Naties is in een voorlopige voorziening het woord ‘genocide gehanteerd.

Het gerechtshof voelt zich als derde macht geroepen het recht voorrang te verlenen boven de wensen van de uitvoerende macht om een trouwe NAVO bondgenoot te zijn en daarmee de doorgang van onderdelen van de F35 naar Israël via Woensdrecht te laten lopen met de zeer aannemelijke kans dat door Nederland geleverde onderdelen zouden worden ingezet tegen burgers. Vrouwe Justicia is hier vergelijkbaar met het bewaren van de balans in roerige tijden waar de uitvoerende en wetgevende macht duidelijk problemen hebben met het in balans houden van landsbelangen en de belangen van medemensen over de landsgrenzen heen, waar de wereld, dus ook Nederland de mensenrechten moet beschermen.

De stabiliteit is ons kleine land is afhankelijk van de kwaliteit van de 3 machten van Montesquieu, waarbij de rechtsprekende macht zonder Salomons oordeel, maar gewoon gebaseerd op onze (inter)nationale rechtelijke verplichtingen ons in evenwicht moet houden.